Nesneler ile bedeni buluşturan bir müzik aleti: MORPH

“Çevremizdeki her şeyin bir sesi var. Müzik yaparken bu sesleri kullanmak, onları manipüle etmek, eğip bükmek, genişletmek istiyordum. Böylece nesneleri çalabileceğim elektroakustik enstrümanlar tasarlamaya başladım.”

BİLGİ Endüstri Ürünleri Tasarımı öğrencisi Kuntay Seferoğlu, nesnelerin seslerini keşfetme tutkusunun böyle başladığını anlatıyor. Çocukluğundan bu yana müziğe karşı duyduğu ilgiyi tasarımla buluşturan Seferoğlu, geliştirdiği deneysel enstrümanlarla elektroakustik performanslar gerçekleştiriyor.

BİLGİ’de Ahmet Sertaç Öztürk mentorluğunda bitirme projesi MORPH ile en son İstanbul Bienali’nde bir atölye gerçekleştiren Seferoğlu, Silahtarağa Elektrik Santrali’nin makinelerini BİLGİmag için çaldı.

Nesneler, ses ve beden

MORPH, Seferoğlu’nun deyimiyle “nesneler ile bedeni ses üzerinden birbirine bağlayan bir müzik aleti.” Giyilebilen ve açık kaynak kodlu yazılımlarla programlanabilen bu enstrüman işlemci, sensör, mikrofon ve hoparlör ile çalışıyor. 

Seferoğlu, sesi anlık işleme olanağı sağlayarak canlı elektroakustik müzik yapmaya imkân tanıyan MORPH’un çalışma prensibini şöyle anlatıyor: “Herhangi bir nesnenin yüzeyine yapıştırdığınız mikrofon o yüzeyin sesini alarak avcumda tuttuğum sensöre gönderiyor. Sensör elimin uzaydaki konumunu algılayıp işlemciye iletiyor. Ve o işlemci yüklediğim program sayesinde beden hareketlerinize göre bir efektle sesi işliyor. Nesnelerin sesi bedeninizden geçerek hoparlöre gitmiş oluyor ve böylece nesneyle tek bir beden oluyorsunuz.”

Elektronik aletlerin şarkısı

MORPH, Seferoğlu’nun nesnelerin seslerini keşfe çıktığı tek enstrüman değil. Elektromanyetik dalgaları bir devre aracılığıyla sese dönüştüren Seferoğlu, cep telefonlarından, fotokopi makinelerine, ATM’lerden, mutfak robotlarına çevremizi saran teknolojik aletleri dinlemenin mümkün olduğunu söylüyor. Elektromanyetik dalgaları hayaletlere benzeterek “Makineleri dinlediğinizde o kadar ilginç sesler, ritimler duyuyorsunuz ki bazıları gerçekten şarkı söylüyor” diyor. 

'Renklerle beste yapılabilir'

Seferoğlu, sesin bir enerji olduğu ve enerji türlerinin birbirine dönüştürülebileceği gerçeğinden hareketle ışığı sese dönüştüren bir enstrüman da tasarlamış. “Optical Sound Toy” (OST-1) adını verdiği bu enstrüman sayesinde renkleri dinleyebiliyoruz.

Seferoğlu, “OST-1, ışığı sese dönüştürürken ışık parlaklığına göre farklı direnç uyguluyor. Dolayısıyla farklı ışık dalga boyu ve parlaklık değerlerine sahip olan renkler farklı seslere denk düşüyor. Işığın parlaklığı, yakınlığı ve uzaklığını kullanarak besteler yapabiliriz. Dinlemek istediğimizde basit devreler aracılığıyla her şeyi dinleyebiliriz” diyor.