Koronavirüse karşı gıda güvenliği sağlayan bir tasarım: Momentum

Koronavirüs pandemisi süreci, tükettiğimiz gıdaların sterilizasyonunu nasıl sağlayacağımız sorusunu hepimizin gündemine getirdi. Gıdaların sterilizasyonu, COVID-19 bulaşma riskinin yanı sıra gıda kaynaklı hastalıkların ve gıda zehirlenmelerinin önüne geçmek açısından da önem taşıyor; çünkü bu tür sağlık sorunlarının başlıca nedenlerinden biri tükettiğimiz besinlerde yer alan mikroorganizmalar. 

BİLGİ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü öğrencisi Mehmet Tolga Bilgiç’in Prof. Dr. Özlem Er ve yarı zamanlı öğretim görevlisi Gürçağ Özler danışmanlığında “Design for Life” stüdyosu kapsamında tasarlayıp geliştirdiği Momentum ürünü, gıdaların mikroorganizmalardan arındırılmasını sağlıyor. Ürünün içinde yer alan UV-C ışık kaynağı, gıdalarda bulunan bakteriler, COVID-19 gibi virüsler, küf ve mantar gibi mikroorganizmaların DNA ve RNA zincirlerini bozarak çoğalmasını engelliyor. Böylece ürün, hem sağlık risklerinin önüne geçmeyi hem de gıdaların bozulma ve çürüme sürecini geciktirerek raf ömrünün uzatılmasını hedefliyor.

UV-C ışığı ile bir dakikada sterilizasyon

Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden lisans derecesi olması nedeniyle böyle bir proje geliştirme konusunda gerekli teorik bilgiye sahip olan Bilgiç, “Momentum cihazı UV-C ışığıyla mikroorganizmaları yok ediyor, çoğalmalarını önleyerek bizleri enfekte etmelerine engel oluyor. Tasarladığım cihaz ile medikal ve endüstriyel ölçekte zaten kullanılan bir yöntemi evsel gıda sterilizasyonu kullanımı için uygulanabilir, güvenli ve etkili bir hale getirmiş oluyoruz. Ürün, sterilizasyon işlemini 240-280 nm dalga boyunda emisyon yapan UV-C ışık kaynağıyla gerçekleştiriyor. Sterilizasyon işlemi için gıdanın 60 saniye cihaz içinde bekletilmesi yeterli oluyor. Cihaz, hem kontamine olmuş gıdaların tüketilmesiyle sağlık riski oluşturabilecek durumların önüne geçiyor, hem de gıdaların bozulma sürecini geciktirerek buzdolabında daha uzun süre saklanabilmesini sağlıyor. Böylelikle tüketilmeden bozulduğu için çöpe atılan gıdaları azaltarak gıda israfını engellemeyi ve ekonomik olarak bütçemize katkı sağlamayı hedefliyor” diyor.

Gıdaları Infrared ışığıyla ısıtma özelliği

Ayrıca üründe yer alan Infrared lamba ve sensörler sayesinde gıdaları ısıtmak da mümkün olacak. Bilgiç, “Ürün, buzdolabından alınan soğuk gıdaların tüketim sıcaklığına getirilmeleri için mikrodalga ve yanan ocaklara göre çok daha güvenli ve kontrollü bir alternatif sunuyor. Kontrollü sıcaklık özelliği sayesinde yoğurt ve kefir gibi probiyotik ürünlerin mayalanmasını da kolaylaştırıyor” diyor. 

Koronavirüse karşı alternatif bir yöntem

Momentum projesi, Arçelik ve Atölye’nin “COVID-19 krizi ile hayatımıza giren, evlerdeki ‘yeni normal’ yaşam tarzına nasıl olumlu bir etki yaratabiliriz?” sorusundan yola çıkarak düzenlediği “Hack the Normal” Hackathonu’nda paylaşıldı.

Bilgiç, “Koronavirüs salgını sürecinde özellikle süpermarketler virüsün yayılmasında potansiyel tehlike oluşturabilecek mekânlar arasında yer alıyor. Ayrıca yapılan araştırmalar, virüsün pek çok yüzeyde salgının başlarında bildirildiğinden çok daha uzun süre aktif kalabileceğini gösteriyor. Satın aldığımız ambalajlı gıdalar ile yaş sebze ve meyvelerin virüs ile kontamine olmuş olma riskine karşı tüm dünyada tüketiciler gıdaları çok farklı yöntemlerle virüsten arındırmaya çalışıyor. Bu noktada Momentum, koronavirüsü yok etmek için etkili bir alternatif araç olarak öne çıkıyor. Herhangi bir kimyasal ya da ısı olmaksızın sadece UV-C ışığının etkisiyle gıdaların yüzeylerinde bulunabilecek Covid-19 dâhil her türlü mikroorganizmayı etkisiz hale getiriyor” diyor.