Orman yangınlarını önceden haber veren sensör tasarladılar

İklim değişikliğinin dünyaya olumsuz etkilerinden biri son günlerde yaşadığımız orman yangınları. Küresel ısınmanın neden olduğu sıcaklık artışı ve değişen iklim toprağın neminin azalmasına, ağaçların ve çalıların kurumasına ve orman yangınlarının sıklığının ve şiddetinin artmasına neden oluyor.  

BİLGİ Genetik ve Biyomühendislik öğrencileri Büşra Nur Kütük, İdil Salman, Ayşe Betül Levent; Endüstri Mühendisliği öğrencileri Şeyda Nur Keklik, Damlasu Türkoğlu ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği öğrencisi Kaya Uras Tuzcuoğlu’nun yer aldığı ekip iklim değişikliği nedeniyle çıkabilecek orman yangınlarını önceden tespit edebilen düşük maliyetli bir sensör tasarladı.  

Proje, BİLGİ Genetik ve Biyomühendislik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Hatice Gülen danışmanlığında disiplinlerarası bir ders olan “Yeşil Biyoteknoloji” dersi kapsamında hayata geçirildi.  

Nem, sıcaklık ve dumanı ölçüyor  

Tasarlanan sensör orman yangınlarının başlamasında etkili olan nem, sıcaklık ve duman parametrelerini ölçerek takip ediyor. Cihaz, bu ölçümler kritik seviyelere ulaştığında çıkabilecek yangınlara önceden müdahale edebilmeyi; böylelikle bitkilerin ve o habitatta var olan canlıların yaşam kaybını önleyebilmeyi amaçlıyor.  

Alarm sistemiyle haber veriyor  

Cihazda ağaçlara yerleştirilmek üzere bir güneş paneli, bitkiye ve toprağa yerleştirip nem miktarını ölçmek üzere bir FC-28 sensör ve yangının lokasyonunu tespit edebilmek amacıyla GSM/GPS kart yer alıyor.  Nem miktarı yüzde 20’nin altına düştüğünde, sıcaklık 40 derecenin üstüne yükseldiğinde ve duman ortaya çıktığında sensör harekete geçerek bir alarm sistemine bağlanıyor. Cihaz, yangının yeri ve büyüklüğü gibi verileri de tespit ederek uyarı sistemi sayesinde haber veriyor.  

Düşük maliyetli tasarlandı  

Tasarlanan sensörün en önemli avantajlarından biri mevcut sensörlere göre düşük maliyetli olması. Öğrenciler, halihazırda kullanılan sensörlerin yüksek maliyetli olması nedeniyle yaygın bir şekilde kullanılamadığına dikkat çekiyor:  

“Dünyada yangınları önceden tespit etmek amacıyla kullanılan sensörler genellikle termal kamera teknolojisi içermesi nedeniyle yüksek maliyetli.  İspanya’da, ABD’de Kaliforniya’da, ülkemizde Antalya Kumluca’da pilot uygulama olarak belirlenen Rhodiapolis antik şehri etrafında benzer teknolojilerle geliştirilmiş sensörler kullanılıyor. Ancak bu sensörlerin maliyetleri ortalama 500-1000 dolar civarında. Biz ise projemizde erişilebilirliği olan, daha düşük maliyetli ve uygulanabilir bir sensör tasarlamak istedik. Kullandığımız materyallere göre tasarladığımız bir adet sensörün maliyetini 148 dolar olarak hesapladık. Tasarlamış olduğumuz cihazın güneş enerjisi ile çalışması da maliyeti düşürdü.”  

‘Orman yangınları büyümeden önlem alınabilir’  

BİLGİ Genetik ve Biyomühendislik öğretim üyesi Prof. Dr. Hatice Gülen, küresel ısınma nedeniyle son yıllarda dünyada artan orman yangınlarına dikkat çekerek önümüzdeki süreçte yangın riskini bölgesel olarak tespit eden bu tür teknolojilerin önem kazanacağını belirtiyor.  

Gülen, “Yüksek sıcaklık ve düşük nem orman yangınlarına neden olan önemli iki faktör. Yangın çıktıktan sonra yangının nasıl söndürülebileceğini, bunun için hangi teknolojilerin kullanılması gerektiğini sık sık tartışıyoruz. Ancak yangın riskini önceden nasıl tespit edebileceğimize de odaklanmamız gerekiyor. Öğrencilerimizin çevreci ve disiplinlerarası bir yaklaşımla tasarladıkları sensör hem yangına neden olan risk faktörleri kritik seviyeye ulaştığında haber vererek bu bölgelerin önceden tespit edilmesini sağlıyor hem de yangın çıktığında erken müdahaleyi olanaklı kılıyor. Bu tür teknolojiler sayesinde riskli bölgelerde sıcaklığı düşürücü veya özellikle nemi kritik seviyenin üzerine çıkarılabilecek tedbirler alınabilir. Dolayısıyla çağımızın küresel boyuttaki problemlerine doğayla dost teknolojiler kullanılarak sürdürülebilir çözümler geliştirilmesi ve konuya olan farkındalık önemli” diyor.