İş’te Psikososyal Sağlık ve Güvenlik Projesi maden sektöründe psikososyal riskleri ortaya koyuyor

İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin İşyeri Hekimleri Derneği ile yürüttüğü, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti’nin finansal desteği ile sürdürülen "Maden Sektöründe Çalışanların Psikososyal Risklerinin Değerlendirilmesi ve Önlenmesine Yönelik İşyeri Hekimlerinin Kapasitesini Geliştirme Projesi”nin (İş’te Psikososyal Güvenlik Projesi) kapanış toplantısı santralistanbul Kampüsü’nde gerçekleştirildi.  

Maden sektöründe çalışma hayatının psikolojik sağlığı bozan etkilerine dikkat çeken proje, Zonguldak havzası yer altı kömür işletmelerinden başlayarak Soma başta olmak üzere yer üstü linyit işletmelerine ve Türkiye genelinde 70’e yakın ilde 44 farklı sektöre yaygınlaştırılarak yürütüldü. Taş kömürü ocaklarında çalışan bin 200 madenci ile saha çalışmalarının yürütüldüğü projede; toplam 8 bin 388 çalışana psikososyal risk değerlendirmesi yapıldı.   

Yaklaşık 212 bin Avroluk bir bütçeyle yürütülen proje, projenin tüm çıktılarından elde edilen bulgular, gelecekte hazırlanabilecek “psikososyal risklerin yönetilmesine dair bir yönetmelik” için bir rehberde toplanacak. Bu rehber, iş yaşamında çalışanların psikolojik sağlıklarının korunmasına dair politika, kanun, uygulama ve araştırma çalışmaları için önemli bir kaynak olacak. Ayrıca proje kapsamında maden sektörü için psikososyal risk faktörleri değerlendirme modeli ve ölçüm aracı olarak kullanıcı dostu bir “dijital aplikasyon” geliştirildi. İşyeri hekimlerinin maden sektöründe psikososyal riskler ve bu ölçüm aracının kullanımı konusunda eğitilmesi için bir “çevrimiçi eğitim platformu” hazırlandı.  

Projenin kapanış toplantısında AB ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanı Süreyya Erkan, AB Türkiye Delegasyonu Müsteşarı Laurent Guirkinger, İstanbul Bilgi Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Aslı Tunç, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdür Yardımcısı Levent Kenan Kibar, Proje Yürütücüsü ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Örgütsel Psikoloji Yüksek Lisans Programı Direktörü Doç. Dr. İdil Işık ile İşyeri Hekimleri Derneği Başkanı Dr. Zühal Akgün söz aldı.  

Taş kömürü ocaklarında bin 200 madenci ile yaptıkları araştırmanın bulgularını paylaşan Proje Yürütücüsü ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Örgütsel Psikoloji Yüksek Lisans Programı  Direktörü Doç. Dr. İdil Işık, “Araştırmamız fiziksel güce dayalı bir iş yapan madencilerin çalışırken duygusal anlamda da zorlandıklarını, ağır bir iş kolunda çalışmanın getirdiği duygusal yükümlülüklerinin fazla olduğunu ortaya koydu. Bu sektörde çalışanların güçlü görünme çabası içinde olduklarını ve vardiya usulü çalıştıkları için iş ve özel yaşam dengesini kurmakta zorluk çektiklerini gözlemledik. Ancak tüm bu zorluklara rağmen madencilerin büyük bir çoğunluğu yaptıkları işi anlamlı buluyor. Kimsenin yapamadığı bir işi yapmış olmak; toplum için fayda sağlamak Türkiye madencilerini motive ediyor.” dedi.  

İşyeri Hekimleri Derneği Başkanı Dr. Zühal Akgün, “Madenciler çok zor koşullarda çalışıyorlar. Diğer iş kollarında da psikososyal riskler çok önemli; ama maden sektöründe bu biraz daha ön plana çıkıyor. Proje kapsamında gerçekleştirilen eğitimlerden faydalanan iş yeri hekimleri psikososyal riskler açısından çalışanlara sahada farkındalıkla yaklaşacaklar” diye konuştu.  

AB Türkiye Delegasyonu Müsteşarı Laurent Guirkinger ise “Bu proje benim gönlümde çok önemli bir yere sahip. Çünkü burada yer altında çalışan işçilerin sağlığı söz konusu. Dünyanın dört bir yanından kanıtlar bize şunu gösteriyor ki madenciler ailelerinden ve arkadaşlarından uzakta çalışmaları nedeniyle yalıtılmış ve yalnız hissediyor, kısıtlı alanda çalışmaları nedeniyle stres ve kaygıya maruz kalıyor, kazaların ardından travma sonrası stres bozukluğu ve düzensiz mesai saatlerinden dolayı uyku bozuklukları yaşıyor. Tüm bunları psikososyal riskler arasında sayabiliriz” dedi. Proje kapsamında Zonguldak havzasında madenlerde yaşanan kazalarda sakatlanarak dezavantajlı hale gelen çalışanların karşı karşıya kaldığı psikososyal riskler hakkında “Anlattılar” adlı kitap ve yaygın etki yaratmak üzere “Uçlar” adını taşıyan bir belgesel hazırlandı. Türkiye’nin ilk madenci korosu olan “Zonguldak Madenciler Korusu”nun konseri ve “Uçlar” belgeselinin ilk gösterimi ile toplantı sona erdi.